نشستن در کلاس به نظر یک فعالیت ساده و روزمره می‌آید، اما مطالعات اخیر نشان داده‌اند که وضعیت بدن و محل نشستن دانش‌آموزان می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد و یادگیری آن‌ها، به‌ویژه در دروسی مانند ریاضی، داشته باشد. این یافته‌ها به معلمان و والدین نشان می‌دهند که اصلاحات ساده در نحوه نشستن، می‌تواند به افزایش تمرکز و کاهش اضطراب کمک کند. این تأثیرات به ویژه در دروسی که نیاز به تمرکز بالا دارند، بیش تر مشهود است.
پژوهشگران دانشگاه ایالتی سن فرانسیسکو در مطالعه‌ای که بر روی ۱۲۵ دانشجو انجام دادند، نشان دادند که وضعیت بدن تأثیر زیادی بر عملکرد شناختی و حل مسائل دارد. در این تحقیق، دانشجویان به دو گروه تقسیم شدند؛ گروه اول موظف بودند که با شانه‌های صاف و پشت مستقیم بنشینند و در آرامش باشند، در حالی که گروه دوم به صورت خمیده و شل نشسته بودند. نتایج نشان داد که % ۵۶ از دانشجویانی که وضعیت بدن صحیح‌تری داشتند، توانستند مسائل ریاضی را سریع‌تر و با دقت بیشتری حل کنند.
ریچارد هاروی، دیگر پژوهشگر دانشگاه سن فرانسیسکو، باور دارد که نشستن در حالت قوزکرده و خمیده می‌تواند وضعیت ذهنی دفاعی ایجاد کند. در این حالت، ذهن تمایل دارد به خاطرات و افکار منفی گذشته رجوع کند. در حالت دفاعی، دانش‌آموزان دچار عدم تمرکز و نگرانی می‌شوند و همین موضوع عملکرد آن‌ها را ضعیف می‌کند. این در حالی است که وضعیت نشستن صاف و باز به ذهن اجازه می‌دهد تا بازتر فکر کند و توانایی پردازش اطلاعات را افزایش می‌دهد. هاروی معتقد است که نشستن صحیح می‌تواند به‌ویژه برای دانش‌آموزانی که به‌دلیل استرس و اضطراب به سختی تمرکز می‌کنند، مفید باشد
علاوه بر وضعیت بدن، جایگاه نشستن در کلاس نیز تأثیر زیادی بر میزان یادگیری و تمرکز دانش‌آموزان دارد. مطالعه‌ای از محققان دانشگاه توبینگن آلمان با استفاده از فناوری واقعیت مجازی نشان داد که دانش‌آموزانی که در قسمت‌های جلویی کلاس می‌نشینند، درک بهتری از مباحث درسی پیدا می‌کنند. این تحقیق که بر روی ۸۱ دانش‌آموز ۱۰ تا ۱۳ ساله انجام شد، تفاوت‌های یادگیری بین دانش‌آموزانی که نزدیک به معلم نشسته بودند و آن‌هایی که در ردیف‌های عقب بودند را بررسی کرد. نتایج نشان داد که دانش‌آموزان نزدیک به معلم، تکالیف ریاضی خود را سریع‌تر از دیگران انجام می‌دهند و تمرکز بیشتری دارند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که نزدیکی به معلم، امکان تعامل بیش تر و دریافت بازخورد سریع‌تر را فراهم می‌آورد و باعث افزایش اعتماد به نفس و انگیزه دانش‌آموزان می‌شود.
بررسی‌های آماری دیگر نیز نشان می‌دهند که دانش‌آموزان باهوش‌تر و دارای اعتماد به نفس بیش تر، معمولاً صندلی‌های جلو را انتخاب می‌کنند که به این بخش، اصطلاحاً «منطقه ی عمل» گفته می‌شود. در مقابل، دانش‌آموزانی که اعتماد به نفس کمتری دارند، تمایل دارند در ردیف‌های عقب کلاس بنشینند. این تفاوت در جایگاه نشستن نه تنها بر یادگیری، بلکه بر تعامل و انگیزه دانش‌آموزان نیز تأثیرگذار است.
چیدمان فیزیکی کلاس و نحوه نشستن دانش‌آموزان می‌تواند بر تجربه یادگیری آن‌ها تأثیرگذار باشد. برخلاف سیستم‌های سنتی که صندلی‌ها به صورت ردیفی و ثابت قرار می‌گیرند، تحقیقات نشان می‌دهند که چیدمان‌های انعطاف‌پذیر می‌توانند فضای یادگیری را بهبود بخشند. یکی از پژوهش‌های اخیر که توسط معلمی به نام کایلا دِلزر در ایالات متحده انجام شد، تأثیر تغییرات چیدمان کلاس را بر یادگیری و تعامل دانش‌آموزان بررسی کرد. در این روش، دِلزر به دانش‌آموزان اجازه داد تا خودشان جایگاه نشستن‌شان را انتخاب کنند و از صندلی‌های متنوع و قابل تنظیم استفاده کنند.
نتایج این تحقیق نشان داد که تغییرات چیدمانی به افزایش انگیزه و تعامل دانش‌آموزان کمک می‌کند. دانش‌آموزانی که از چیدمان‌های متنوع بهره‌مند شدند، تمایل بیشتری به شرکت در فعالیت‌های کلاسی داشتند و احساس راحتی بیشتری می‌کردند. این مدل نشستن به دانش‌آموزان کمک کرد تا با یکدیگر تعامل بهتری داشته باشند و فضای یادگیری جمعی را بهبود بخشید.
پیشنهادها:
با توجه به نتایج این مطالعات، می‌توان پیشنهاد کرد که مدیران و معلمان به وضعیت و جایگاه نشستن دانش‌آموزان توجه ویژه‌ای داشته باشند. برخی از پیشنهادات کاربردی عبارتند از:
جمع‌بندی
توجه به وضعیت و جایگاه نشستن دانش‌آموزان نه تنها از جنبه‌های فیزیکی، بلکه از جنبه‌های روانی نیز تأثیر زیادی بر یادگیری و عملکرد آن‌ها دارد. بنابراین، معلمان و والدین می‌توانند با ایجاد تغییرات کوچک اما مؤثر در محیط یادگیری، شرایط مناسبی برای پیشرفت تحصیلی و افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان فراهم کنند. اصلاحاتی ساده مانند تغییر وضعیت نشستن یا نزدیکی به معلم می‌تواند تفاوت‌های بزرگی در یادگیری و علاقه‌مندی دانش‌آموزان ایجاد کند.
مطالب پیشنهادی
