زنان ایران باستان

زنان ایران باستان

زنان ایران باستان

آتوسا (ATOSA)

ملکه بیش از ۲۸ کشور آسیایی در زمان امپراتوری داریوش. هرودوت پدر تاریخ، از وی به نام شهبانوی داریوش بزرگ یاد کرده است. و آتوسا را چندین بار در لشگرکشی های داریوش، یاور فکری و روحی داریوش دانسته است. چند نبرد و لشگر کشی مهم تاریخی ایران به گفته هرودوت به فرمان ملکه آتوسا صورت گرفته است.

زنان ایران باستان-آتوسا

پرین (PARIN)

بانوی دانشمند ایرانی. او دختر کیقباد بود که در سال ۹۲۴ یزدگردی هزاران برگ از نسخه های اوستا را به زبان پهلوی برای آیندگان از گوشه و کنار ممالک آریایی گردآوری نمود و یکبار کامل آنرا نوشت و نامش در تاریخ ایران زمین برای همیشه ثبت گردیده است. از او چند کتاب دیگر گزارش شده است که به احتمال زیاد در آتش سوزی های سپاه اسلام از میان رفته است.

آرتا دخت (ARTA DOKHT)

وزیر خزانه داری و امور مالی دولت ایران در زمان شاهنشاهی اردوان چهارم اشکانی. به گفته کتاب اشکانیان اثر دیاکونوف روسی خاور شناس بزرگ او مالیات ها را سامان بخشید و در اداره امور مالی خطایی مرتکب نشد و اقتصاد امپراتوری پارتیان را رونق بخشید

زنان ایران باستان-آذرمی دخت

آزرمیدخت (AZARMI DOKHT)

شاهنشاه زن ایرانی در سال ۶۳۱ میلادی . او دختر خسرو پرویز بود که پس از” گشتاسب بنده” بر چندین کشور آسیایی پادشاهی کرد. آزرمیدخت سی و دومین پادشاه ساسانی بود. واژه این نام به چم ( معنی) پیر نشدنی و همیشه جوان است.

زنان ایران باستان-آرتمیس

آرتمیس (ARTEMIS)

نخسیتن و تنها زن دریاسالار جهان تا به امروز. او به سال ۴۸۰ پیش از میلاد به مقام دریاسالاری ارتش شاهنشاهی خشایارشاه رسید و در نبرد ایران و یونان ارتش شاهنشاهی ایران را از مرزهای دریایی هدایت می کرد. تاریخ نویسان یونان او را در زیبایی برجستگی و متانت سرآمد همه زنان آن روزگار نامیده اند.

زنان ایران باستان-آذر آناهید

آذرآناهید (AZARANAHID)

ملکه امپراتوری ایران، در زمان شاهنشاهی شاپور یکم و بنیانگذار سلسله ساسانی بوده است. نام این ملکه بزرگ و اقدامات دولتی او در قلمرو ایران در کتیبه های کعبه زرتشت در استان فارس بارها آمده و او را ستایش کرده است. ( ۲۵۲ ساسانیان )

زنان ایران باستان-زربانو

زربانو(ZARBANO)

سردار جنگجوی ایرانی، دختر رستم و خواهر بانو گشسب بود. او در سوار کاری زبده بوده و در نبردها، دلاوری های بسیاری از خود نشان داده است. تاریخ نام او را جنگجویی که آزاد کننده زال آذربرزین و تخوار از زندان بوده است ثبت کرده است.

زنان ایران باستان

یوتاب (YOTAB)

سردار زن ایرانی که خواهر آریوبرزن سردار نامدار ارتش شاهنشاهی داریوش سوم بوده است. وی درنبرد با اسکندر گجستک همراه آریوبرزن فرماندهی بخشی از ارتش را بر عهده داشته است او در کوههای بختیاری راه را بر اسکندر بست. ولی یک ایرانی راه را به اسکندر نشان داد و او از مسیر دیگری به ایران هجوم آورد. از او به عنوان شاه آتروپاتان ( آذربایجان ) در سالهای ۲۰ قبل از میلاد تا ۲۰ پس از میلاد نیز یادشده است. در نهایت آریوبرزن و یوتاب هم در راه وطن کشته شدند و نامی جاوید از خود برجای گذاشتند.

گردآفرید(GORDAFARID)

یکی دیگر از پهلوانان سرزمین ایران. تاریخ از او به عنوان دختر گژدهم یاد می کند، که با لباسی مردانه با سهراب زور آزمایی کرد. فردوسی بزرگ از او به نام زنی جنگجو و دلیر از سرزمین پاکان یاد می کند.

کاساندان (CASSANDANE)

پس از شاهنشاه ایران او نخستین شخصیت قدرتمند کشور ایران بوده است. کاساندان تحت نام ملکه ۲۸ کشور آسیایی، در کنار همسرش کوروش بزرگ حکمرانی می کرده است. مورخین یونانی ( گزنفون ) از او با نیکی و بزرگ منشی یاد کرده است.

هلاله (HALALE)

پادشاه زن ایرانی که به گفته کتاب دینی و تاریخی کیانیان بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست. از او به عنوان هفتمین پادشاه کیانی یاد شده است که نامش را “همایچهر آزاد” ( همای وهمون ) نیز گفته اند. او مادر داراب بود و پس از “وهومن سپندداتان” بر تخت شاهنشاهی ایران نشست. وی با زیبایی تمام سی سال پادشاه ایران بود و هیچ گزارشی مبنی بر بدکردار بودن وی و ثبت قوانین اشتباه و ظالمانه از وی به ثبت نرسیده است.

گردیه(GORDIYEH)

بانوی جنگجوی ایرانی. او خواهر بهرام چوبینه بود. فردوسی بزرگ از او به عنوان همسر خسروپرویز یاد کرده اند که در چندین نبرد در کنار شاهنشاه قرار داشته است و دلاوری بسیاری از خود نشان داده است.

پوران دخت(PORANDOKHT)

شاهنشاه ایران در زمان ساسانی. وی زنی بود که بر بیش از ۱۰ کشور آسیایی پادشاهی می کرد. او پس از اردشیر شیرویه به عنوان بیست و پنجمین پادشاه ساسانی بر اریکه شاهنشاهی ایران نشست و فرامانروایی نمود.

شیرین (SHIRIN)

یک شاهزاده ارمنی . ارمنستان یکی از شهرهای کوچک ایران بود و شاه ارمنستان زیر نظر شاهنشاه ایران بود، خسرو پرویز و شیرین حماسه ای از خود ساختند که همیشه در تاریخ ماندگار ماند. شیرین از خسرو ۴ فرزند به نامهای نستور – شهریار – فرود و مردانشه بدنیا آورد که هر چهار فرزند وی در زندان کشته شدند.

بانو گشسب (BANOGOSHASB)

دختر دیگر رستم. خواهر زربانوی دلیر. نام بانو گشسب جنگجو در برزونامه و بهمن نامه بسیار آمده است. یکی از مشهورترین حکایت های او نبرد سه گانه فرامرز – رستم و بانوگشسب است. او منظومه ای نیز به نام خود دارد که هم اکنون نسخه ای از آن در کتابخانه ملی پاریس و در کتابخانه ملی بریتانیا موجود است

زنان ایران باستان در تاریخ و فرهنگ این سرزمین نقش برجسته‌ای ایفا کرده‌اند. در دوران‌های مختلف تاریخی از جمله دوران هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان، نقش زنان در سیاست، فرهنگ و اجتماع قابل توجه بود. در ادامه، نگاهی به حضور و تأثیر زنان در این دوران‌ها خواهیم داشت.

۱. زنان در دوران هخامنشیان (۵۵۰-۳۳۰ قبل از میلاد)

در دوران هخامنشیان، زنان ایرانی نقش‌های متعددی ایفا می‌کردند. شخصیت‌هایی همچون آتوسا، دختر داریوش اول و همسر خشایارشا، به‌عنوان نمونه‌هایی از زنان برجسته این دوره، در دربار سلطنتی و سیاست تأثیرگذار بودند. آتوسا نه تنها در مسائل سیاسی دخالت می‌کرد بلکه در تحولات فرهنگی و اجتماعی نیز نقشی مهم داشت. زنان در این دوره می‌توانستند مالک اموال خود باشند و در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و اجتماعی دخالت کنند.

۲. زنان در دوران اشکانیان (۲۴۷ قبل از میلاد – ۲۲۴ میلادی)

در دوران اشکانیان، حضور زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی به‌ویژه در دربار سلطنتی و ارتش برجسته بود. بسیاری از زنان اشکانی مانند آنوک، همسر اردوان پنجم، در تحولات سیاسی نقش داشتند. این زنان نه تنها در فعالیت‌های دیپلماتیک، بلکه در امور نظامی و جنگ‌ها نیز مشارکت داشتند.

۳. زنان در دوران ساسانیان (۲۲۴-۶۵۱ میلادی)

دوران ساسانیان شاهد حضور پررنگ‌تر زنان در عرصه‌های حکومتی بود. ملکه‌ها و شاهزادگان ساسانی مانند پوراندخت و آزرمی‌دخت نه تنها در دربار سلطنتی بلکه در سیاست‌های کلان نقش مهمی ایفا می‌کردند. در این دوره، برخی از زنان حتی به‌عنوان حاکمان مستقل در امور حکومتی دخالت می‌کردند و در تصمیمات نظامی و دیپلماتیک تأثیرگذار بودند.

۴. زنان در زندگی روزمره ایران باستان

زنان در زندگی روزمره و خانگی نیز تأثیر زیادی داشتند. در دوران باستان، آنان در خانواده‌ها به‌عنوان مربیان فرزندان و مدیران خانه شناخته می‌شدند. علاوه بر این، زنان ایرانی باستان در زمینه‌هایی چون کشاورزی، بازرگانی و صنایع دستی مانند بافندگی، گلدوزی و سفالگری نیز فعالیت داشتند.

۵. زنان در هنر و ادبیات ایران باستان

در ادبیات و هنر ایران باستان، زنان نقش‌های اسطوره‌ای و فرهنگی مهمی ایفا می‌کردند. شخصیت‌های حماسی مانند فرنگیس و تهمینه در شاهنامه فردوسی و دیگر متون کلاسیک ایرانی نشان‌دهنده‌ی ویژگی‌های برجسته زنان در تاریخ ایران باستان هستند. این شخصیت‌ها اغلب نمادهای شجاعت، فداکاری و حکمت در فرهنگ ایرانی محسوب می‌شوند.

در مجموع، زنان در تاریخ ایران باستان نه تنها در امور خانوادگی و اجتماعی حضور داشتند، بلکه در سیاست، فرهنگ و هنر نیز نقشی تأثیرگذار و مهم ایفا کردند. با توجه به جایگاه زنان در دوران‌های مختلف، می‌توان گفت که آنان جزو ارکان اصلی تحولات اجتماعی و سیاسی ایران باستان به شمار می‌آیند.

مطالب پیشنهادی:

مدرسه مهرگان بابل را بشناسید…